Waarom Kijken naar Afval?
We produceren allemaal dagelijks afval. Het wereldwijde gemiddelde van dit zogenaamde vast stedelijk afval (in het Engels municipal solid waste – MSW), dat bestaat uit huishoudelijk, commercieel en institutioneel afval, bedraagt ongeveer 0,74 kg per hoofd van de bevolking/dag. [1]
Bouw- en sloopafval bestaat uit het puin dat ontstaat tijdens de bouw, renovatie en sloop van gebouwen, wegen, bruggen en andere civieltechnische constructies zoals utiliteitsinstallaties, pieren en dammen. Het wereldwijde gemiddelde van dit soort afvalproductie is 1,68 kg per hoofd van de bevolking/dag. [1]
Materialen zijn onder meer beton, hout, asfalt, glas, kunststoffen, bakstenen, metalen, gips en geborgen bouwcomponenten zoals deuren, ramen en sanitair. Dit afval kan concurreren met vast stedelijk afval qua ruimte op stortplaatsen.
Industrieel afval is materiaal dat onbruikbaar wordt tijdens een productieproces. Het kan variëren van slijk en grind, metselwerk, beton, metaal en hout tot chemicaliën, oplosmiddelen, olie en zelfs plantaardig materiaal van plaatsen zoals restaurants.
Het wereldwijde gemiddelde van industrieel afval (geproduceerd bij bijvoorbeeld het maken van bouwmaterialen) is 12,73 kg per hoofd van de bevolking/dag. [1]
Zoals je ziet toont de trend aan dat de productie van industrieel afval wereldwijd bijna 18 keer (!) groter is dan het huishoudelijk afval. Het is tijd voor verandering.
"Hoewel het moeilijk is om exacte cijfers te geven van het afval dat op een typische bouwplaats wordt geproduceerd, wordt geschat dat dit zoveel kan zijn als 30% van het totale gewicht aan bouwmaterialen dat op de bouwplaats wordt afgeleverd.." — Bette K. Fishbein
Afvalbeheer in een Stedelijke Wereld
Naast deze drie soorten afvalstromen is er ook agrarisch, gevaarlijk, medisch en elektronisch afval, waar we in dit artikel niet op ingaan. Maar het is belangrijk op te merken dat de productie van met name industrieel afval aanzienlijk stijgt naarmate het inkomensniveau stijgt. [1]
In een wereld die steeds meer verstedelijkt (naar verwachting zal in 2030 tot 60% van de wereldbevolking in steden wonen), is het duidelijk dat afvalproductie een van de belangrijkste problemen is die we moeten oplossen.
Zoals we eerder vermeldden in ons artikel over de circulaire economie, is afvalproductie een natuurlijk product van verstedelijking, economische ontwikkeling en bevolkingsgroei, maar afvalbeheer is een cruciaal – maar vaak over het hoofd gezien – onderdeel voor het plannen van duurzame, gezonde en inclusieve steden en gemeenschappen voor iedereen.
Wat te doen met al dit afval?
We hebben een heel artikel gewijd met eye-opening statistieken over afvalproductie en afvalbeheer op wereldwijde, Europese en landspecifieke schaal. Je leest het hier.
Als je enkele van deze cijfers leest (tegen 2030 zal de wereld naar verwachting jaarlijks 2,59 miljard ton vast afval produceren; in 2018 werd 544 miljoen ton bouw- en sloopafval geproduceerd in de Verenigde Staten; en in 850 miljoen ton in de Europese Unie in 2019 – om er maar een paar te noemen), is het misschien moeilijk voor te stellen wat regeringen met al dit afval doen. Hoe en waar verwerk je elk jaar, elke dag, elk uur zulke enorme hoeveelheden?
Hoewel de uitvoering van afvalbeheer sterk verschilt per land, zijn de meest voorkomende verwerking categorieën voor afval:
- Terugwinning (afval gebruiken om andere materialen te vervangen die anders zouden zijn gebruikt om een bepaalde functie te vervullen, bijv. terugwinning van metalen, olie, zuren of basen, enz.)
- Energie Terugwinning (hoofddoel is energieopwekking, bijv. door afval als brandstof te gebruiken)
- Recycling (afvalstoffen herverwerken tot producten, materialen of stoffen voor oorspronkelijke of andere doeleinden)
- Opvulling (gebruik van afval in uitgegraven gebieden voor het aanleggen van hellingen of veiligheid, of voor technische doeleinden in landschapsarchitectuur waar het afval andere materialen vervangt die anders voor dit doel zouden zijn gebruikt)
- Verwijdering (elk ander gebruik van afval waar geen nuttige toepassing is, bijv. gebruik op stortplaats, verbranding, lozing in een waterlichaam of permanente opslag)
Het Waste Framework Directive
De Europese Commissie keurde in 2008 het “Waste Framework Directive” (WFD) goed, dat een verduidelijking van de afvalhiërarchie introduceert, gerangschikt naar milieu-impact [3]:
- Preventie (top prioriteit)
- Voorbereiding voor Hergebruik (controleren, reinigen of repareren van producten of onderdelen van producten zodat deze kunnen worden hergebruikt)
- Recycling
- (Energie) Terugwinning
- Verwijdering
Het vereist ook dat alle lidstaten een of meer “Waste Management Plans” (WMPs, afvalbeheer plannen) opstellen die hun hele geografische grondgebied bestrijken.
Een van de doelstellingen van de KRW is een kader te bieden voor de overgang naar een Europese recyclingmaatschappij met een hoog niveau van hulpbronnenefficiëntie.
Ongeveer 5% van de wereldwijde emissies zijn CO2-equivalente broeikasgasemissies die worden gegenereerd door het beheer van vast afval. Zonder verbeteringen in de sector zal de afvalgerelateerde uitstoot naar verwachting toenemen van 1,6 tot 2,6 miljard ton CO2-equivalent in 2050 [1].
Waar Komt Bouwafval Vandaan?
De hoeveelheid sloopafval in een bepaalde plaats is meestal veel hoger dan bouwafval en preventie of winning van afval tijdens de sloop is niet altijd mogelijk.
Als het om bouwafval gaat, is het veel gemakkelijker om de afvalhiërarchie te volgen, niet alleen tijdens de bouw van nieuwe gebouwen, maar ook tijdens de toekomstige sloop.
Bouwafval kan ontstaan tijdens de pre-constructie-/planningsfase, de ontwerpfase en de constructiefase zelf. Voorbeelden hiervan zijn:
Planningsfase
- Onvolledige (of fouten in) contractdocumenten/clausules
- Onjuiste planning leidt tot operationele verspilling door bijvoorbeeld tijdsdruk
- Bouw Complexiteit
Ontwerpfase
- Gebrek aan kennis over alternatieve producten
- Kiezen voor materialen van lage kwaliteit
- Verkeerde specificaties van producten
- Gebrek aan specifieke informatie over tekeningen
- Ontwerpwijzigingen aanbrengen terwijl de bouw al aan de gang is
- Verkeerde interpretatie van informatie die wordt doorgegeven aan aannemers
Bouwfase
- Over-/onderbestelling van bouwmaterialen
- Onvoldoende toegang tot de site voor bestelwagens
- Beschadigde goederen tijdens levering en laden
- Ongeschikte opslagfaciliteiten op de locatie / onvoldoende bescherming van materialen
- Wegwerpverpakkingen
- Apparatuur storing
- Ongevallen
- Crimineel afval door beschadiging of diefstal
- Gebrek aan toezicht
- Slecht vakmanschap / fouten door vakmensen
- Slechte werkethiek
- Schade aan later werk
Weg-Ontwerpen van Afval
Een aanzienlijke hoeveelheid bouwafval hangt nauw samen met ontwerpfouten [4], dus architecten hebben een grote verantwoordelijkheid als het gaat om afvalpreventie en afvalbeheer in bouwprojecten.
Vanaf het begin van het ontwerpproces bepalen ze de richting en communiceren ze met klanten, aannemers en productleveranciers. Zonder hun inzet en pleidooi voor duurzaam bouwen is het onwaarschijnlijk dat afvalpreventie plaatsvindt.
Van het kiezen van duurzame producten tot goede materiaal documentatie (voor eventuele toekomstige demontage) en van toezicht op de uitvoering door aannemers tot het gebruik van nieuwe technologieën zoals Computer-Aided Design (om nauwkeurigere metingen te doen die overtollig verspilling van materiaal verminderen), architecten moeten een holistische benadering van design en afval ontwikkelen.
Maak Een Afvalplan in 4 Stappen
Bij de meeste bouwprojecten heeft afval geen prioriteit. We zijn hier om dat te veranderen!
Vanaf een sample request en brick proposal bij ons tot de uiteindelijk bevestiging van de order, het sourcen van afvalmaterialen, het voorbereiden van het recept, het starten van de productie tot het voltooien van de bestelling, het transport en de constructie, bij StoneCycling werken we graag alle details uit samen met onze klanten. Ook na de bouw houden we contact om de voortgang van het project op de voet te volgen.
Bij bouwprojecten waarbij zoveel verschillende mensen met verschillende doelen en ambities betrokken zijn, vinden wij het belangrijk om samen te werken aan de reis naar het uiteindelijke ontwerp met zo min mogelijk afval.
Naast de functionaliteit van onze producten, willen we bewijzen dat afval een hulpbron kan zijn die een nieuwe reeks mooie en verrassende vormen, texturen en kleuren kan opleveren.
Prioriteit Geven aan Afvalvermindering
De behoefte aan alternatieve hulpbronnen en productiemethoden is een steeds dringender noodzaak die enorme kansen creëert voor alle belanghebbenden in de waardeketen.
Om prioriteit te geven aan afvalvermindering bij elk bouwproject, raden we architecten aan om al vroeg in het ontwerpproces na te denken over afval:
- STAP 1 – Een afvalplan opstellen
Door afval op de kaart te zetten, breng je duidelijk in kaart waar mogelijke problemen in het bouwproject liggen.
Het afvalplan kan een analyse bevatten van het afval dat wordt gegenereerd door materialen en hoeveelheden, samen met een schatting van de kosten voor afvalbeheer.
Maak een lijst van de specifieke materialen die je van plan bent te gebruiken en identificeer de beoogde hoeveelheden voor vermindering, berging, hergebruik of recycling. Een bezoek ter plaatse wordt ook aangeraden voor verdere documentatie.
- STAP 2 – Stel doelen voor afvalpreventie
Nadat je een inventarisatie hebt gemaakt van alle bouwmaterialen, stel je een tijdlijn op om te bepalen wanneer specifieke materialen worden gegenereerd (alles van slooppuin tot het verpakken van producten).
Stel op basis hiervan je afvalpreventie doelen voor het project vast, samen met doelen voor specifieke materialen en regelingen voor opslag, verzending of hergebruik. Je kunt immers niet verbeteren wat je niet kunt meten.
Immers: je kunt niet verbeteren wat je niet kunt meten.
- STAP 3 – Stel afval verantwoordelijkheid vast
Het toewijzen van duidelijke verantwoordelijkheid voor afvalproductie en -verwijdering in de planningsfase van een project zal een stimulans zijn om de hoeveelheden afval later in het proces te verminderen.
Wie is verantwoordelijk voor het sloopafval? Wie zorgt voor afvalcontainers? Wie beheert de materialen voor hergebruik, recycling of verwijdering? Bieden leveranciers retouren aan van ongebruikte bouwmaterialen? Wie houdt alle afvalstoffen bij en waar gaan ze naartoe?
- STAP 4 – Leid alle projectdeelnemers op
Van de opdrachtgever tot de architect, en van de aannemer tot de facility managers, leveranciers en werknemers, door alle belanghebbenden op te leiden, vergroot je het bewustzijn van de afvalproblematiek en help je de afvalpreventie doelstellingen te realiseren.
In trainingen of brainstormsessies over projectspecifieke afvalpreventie vroeg in het proces worden de gedragsveranderingen die nodig zijn om verspilling te voorkomen gestimuleerd.
We zouden de bijproducten van het bouw- en sloopproces beter moeten gaan bekijken als secundaire bouwgrondstoffen. Want door materialen te kiezen op basis van hun mogelijke hergebruik en recyclebaarheid, te kijken naar bronscheiding, selectieve sloop en ontwerpen voor mogelijke toekomstige deconstructie, kunnen veel bijproducten al vanaf de ontwerpfase worden verminderd!
En zo ontwerp je afval uit je project: door afval op de locatie terug te volgen en te relateren aan de bijbehorende ontwerpfase waarin het voorkomt om oplossingen te vinden. Ben je het hier mee eens? Neem contact met ons op en laten we kijken hoe we kunnen samenwerken aan je volgende bouwproject.
Zorg zeker ook dat je ons artikel met daarin 28 ongelofelijke statistieken over afvalproductie leest!
BRONNEN
[1] What a Waste 2.0: A Global Snapshot of Solid Waste Management to 2050 – The World Bank, 2018 [lees online]
[2] Building for the future: strategies to reduce construction and demolition waste in municipal projects – Bette K Fishbein, 1998 [lees uittreksel]
[3] ec.europa.eu
[4] Potential for construction waste minimisation through design – M. Osmani, A. D. F. Price & J. Glass, 2005 [lees online]
